Medan Makna Aktivitas Tangan dalam Bahasa Mandailing

Abstract

This study discuss about semantic field of hands activities in Mandailing language. The data observed consist of verbal lexems that is expresed by hand activity concepts which is generally used by Mandailing people. The theory used in this study is semantic theory which has relation to the analysis of meaning components as stated by Nida (1975) and Lehrer (1974). Based on the result of this research, it is concluded that hand activities in Mandailing language have twenty subfield: (1) maniop ’to hold’, (2) manjama ’to touch’, (3) mambuat ’to take’, (4) mangoban ’to bring’, (5) mamayakkon ’to put’, (6) mangaramban ’to throw’, (7) mangalehen ’to give’, (8) manarimo ’to accept’, (9) mambuka ’to open’, (10) manutup ’to close’, (11) manarik ’to pull’, (12) mamisat ’to press’, (13) manghanciti ’to hurt’, (14) mangalala ’to break’, (15) manggulung ’to roll’, (16) mamio ’to call’, (17) mangayak ’to snap out’, (18) mangambat ’to block’, (19) manjalang ’to shake hand’, and (20) manudu ’to point’

Penelitian ini mengkaji medan makna aktivitas tangan dalam bahasa Mandailing. Data penelitian berupa leksem verbal yang menyatakan konsep aktivitas tangan yang lazim digunakan oleh masyarakat penutur bahasa Mandailing. Teori yang digunakan dalam penelitian ini adalah teori semantik yang bertalian dengan analisis komponen makna yang dikemukakan oleh Nida (1975) dan Lehrer (1974). Berdasarkan hasil analisis disimpulkan bahwa aktivitas tangan dalam bahasa Mandailing mempunyai dua puluh submedan, yaitu (1) maniop ’memegang’, (2) manjama ’menyentuh’, (3) mambuat ’mengambil’, (4) mangoban ’membawa’, (5) mamayakkon ’meletakkan’, (6) mangaramban ’melempar’, (7) mangalehen ’memberi’, (8) manarimo ’menerima’, (9) mambuka ’membuka’, (10) manutup ’menutup’, (11) manarik ’menarik’, (12) mamisat ’menekan’, (13) manghanciti ’menyakiti’, (14) mangalala ’menghancurkan’, (15) manggulung ’menggulung’, (16) mamio ’memanggil’, (17) mangayak ’mengusir’, (18) mangambat ’menghambat’, (19) manjalang ’menyalam’, dan (20) manudu ’menunjuk’.